Πειραϊκές Ιστορίες του Μεσοπολέμου. (Του Στέφανου Μίλεση*)

Περίληψη

Τι είναι άραγε ο Πειραιάς; Δεν υπάρχει πλήρης και τεκμηριωμένη απάντηση.  

Είναι η πόλη που αναδείχθηκε στο πέρασμα των χρόνων. Είναι το υπολιμεναρχείο το υπαγόμενο στο λιμάνι της Ύδρας, που έφτασε να γίνει το μεγαλύτερο λιμάνι της Ανατολικής Μεσογείου. Είναι ο μικρός εμπορικός σταθμός, μια ξύλινη προβλήτα πάνω στη θάλασσα, που μετασχηματίσθηκε σε ατέλειωτα τετραγωνικά χιλιόμετρα λιμενικών εγκαταστάσεων.  Είναι η πόλη των εφοπλιστών με το Σίτυ, η πόλη των εργατών, η πόλη των διανοούμενων. Ο Πειραιάς των ναυτικών, του Θεάτρου, της Φιλολογίας, των Καλλιτεχνών, των αθλημάτων, αλλά και ο Πειραιάς της φτώχιας, της ανεργίας, του καθημερινού μόχθου, της αγωνίας, της αμαρτίας, ο Πειραιάς του αίματος. Υπάρχει άραγε σαφής προσδιορισμός, πλήρης έννοια, που να εμπεριέχει όλα αυτά ταυτόχρονα; Πειραιάς τελικά μήπως είναι αυτό που έχει ζήσει ο καθένας μας; Για άλλους θλίψη, για άλλους χαρά, για άλλους είναι η γειτονιά που μεγάλωσαν, η μάνδρα που σκαρφάλωσαν, τα γόνατα που μάτωσαν. Ό,τι έχει ο καθένας μέσα του, αυτό περιγράφει ως «Πειραιά».

Η περίπτωση του Πειραιά, δεν αποτελεί μια και μόνο ιστορία. Είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες ιστορίες των κατοίκων του. Άλλοτε ιστορίες μικρές και ασήμαντες, άλλοτε με πανελλήνια υπόσταση. Η πύλη εισόδου και εξόδου όχι μόνο μεταναστών αλλά και Βασιλέων, Πριγκίπων, Προέδρων και Πρωθυπουργών, ξένων προσωπικοτήτων που ερχόμενοι στην Ελλάδα, η πρώτη εικόνα που λάμβαναν ήταν του Πειραιά. Ιστορίες καθημερινότητας διαφορετικών ανθρώπων που συνυπάρχουν σε μια πόλη που έχει διαφορετικές εικόνες, διαφορετικά περιβάλλοντα, διαφορετικά επίπεδα. Τέτοιες ιστορίες προσπαθώ να δώσω κι εγώ στο βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας.

Εξήντα περίπου ιστορίες που καλύπτουν την περίοδο του μεσοπολέμου, προσπαθούν να συνθέσουν το προφίλ μιας πόλης. Γιατί ο Πειραιάς εν τέλει είναι εκείνο που είμαστε εμείς.

Εκδότης: Εκδόσεις Κυριακίδη

*Στέφανος Παν. Μίλεσης, γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Πειραιά στον οποίο μένει μέχρι και σήμερα. Ασχολείται με την έρευνα της Πειραϊκής Ιστορίας και είναι μέλος του Ινστιτούτου Πειραϊκών Μελετών, της Φιλολογικής Στέγης Πειραιά και Γενικός Γραμματέας της. Από το 2009 δημιουργός και διαχειριστής του ιστολογίου «Πειραιόραμα για την Ιστορία και τον Πολιτισμό» με σκοπό την αποκλειστική μελέτη της τοπικής ιστορίας του Πειραιά. Το ιστολόγιό του έχει δεχθεί πλήθος επισκέψεων.

Είναι συνεργάτης της εβδομαδιαίας πειραϊκής εφημερίδας «Η Φωνή των Πειραιωτών» με μόνιμη στήλη επί θεμάτων ιστορικού ενδιαφέροντος. Πάνω από 500 άρθρα ιστορίας έχουν δημοσιευθεί σε εφημερίδες και περιοδικά και άλλα τόσα έχουν αναρτηθεί στο διαδίκτυο. Δημοσιευμένες μελέτες του που αναφέρονται ενδεικτικά είναι:

• Η Σχολή Ευελπίδων του Πειραιά- Το Πολεμικόν Σχολείον
• Βασσάνειος Ναυτική Σχολή
• Η Σπηλιά της Αρέθουσας
• Γαλλική κατοχή του Πειραιώς «Επιχείρηση Ελληνικός Εσπερινός»
• Η Φρεαττύδα του Λάμπρου Πορφύρα
• Οι τρεις συμμαχικοί βομβαρδισμοί του Πειραιά
• Το μνημείο του «Αφανούς Ναύτη»

Έχει χρησιμοποιηθεί σε τηλεοπτικές παραγωγές ως ιστορικός ερευνητής, τόσο από την δημόσια τηλεόραση (Τα Στέκια – ΝΕΡΙΤ), όσο και από ανεξάρτητες κινηματογραφικές παραγωγές (Portolanos Films). Έντονη επίσης είναι και η παρουσία του σε ραδιοφωνικές εκπομπές.

Το 2013 σε συνεργασία με τον δημοσιογράφο και ιστορικό Δημήτρη Κρασονικολάκη προχώρησαν από κοινού στην έκδοση εφημερίδας με τίτλο “Πειραιόραμα” που αποτελεί και την πρώτη εφημερίδα στον Πειραιά που ασχολείται αποκλειστικά με θέματα τοπικής ιστορίας.

Ο Στέφανος Μίλεσης, ασχολείται και με την συγγραφή ιστορικών διηγημάτων και βιογραφιών αλλά και με θέματα ηθογραφικά, αστικής λαογραφίας και λογοτεχνίας.

Έχει δώσει πλήθος διαλέξεων περί ιστορικών θεμάτων σε συλλόγους και σωματεία. Ενδεικτικά αναφέρονται:

• Ιάκωβος Δραγάτσης. Η ζωή και το έργου του Γυμνασιάρχη, Αρχαιολόγου και Ερευνητή του Πειραιά (Σύνδεσμο Αποφοίτων Ιωνιδείου Σχολής)
• Πέντε άγνωστες Πειραϊκές ιστορίες (Εξωραϊστικό Πολιτιστικό Σύλλογο Πειραϊκής χερσονήσου «Κόνων»)
• Το χρονικό του Πειραιά από το 1835 έως το 1944 (Αττικό Πνευματικό Όμιλο Γλυφάδας)
• Η Γαλλική Κατοχή του Πειραιά του 1916-1917 (Πνευματικό ίδρυμα «Μανώλη Χριστουλάκη»)
• Η χρυσή εποχή του Νέου Φαλήρου (Εξωραϊστικό Σύλλογο Νέου Φαλήρου)
• Τα δημόσια ρολόγια της πόλης του Πειραιά (Φυσιολατρικό Σύλλογο «ΖΗΝΩΝ»)
• Η ιστορία του Πειραιά μέσα από τα αγάλματα και τις προτομές του (Φυσιολατρικό Σύλλογο «ΖΗΝΩΝ») καθώς και σε πολλούς άλλους συλλόγους με ποικίλη θεματολογία.

Το 2015 το Πλωτό Μουσείο Θ/Κ ΑΒΕΡΩΦ, εξέδωσε το βιβλίο με τίτλο “1900” προϊόν πνευματικής εργασίας του ιδίου και του Παναγιώτη Τριπόντικα, χορηγία της Υδρογραφικής Υπηρεσίας του Πολεμικού Ναυτικού. Το βιβλίο “1900” αποτέλεσε για το Πλωτό Μουσείο, την πρώτη έκδοση ναυτικού ιστορικού διηγήματος από την ίδρυσή του.

Έχει ασχοληθεί χρόνια με τον Προσκοπισμό. Εκτός από πρόσκοπος ο ίδιος, διετέλεσε Μέλος και Πρόεδρος Επιτροπών Κοινωνικής Συμπαράστασης ενώ σήμερα είναι Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Παλαιών Προσκόπων Νέου Φαλήρου. Έχει τιμηθεί με τα μετάλλια ευδόκιμης υπηρεσίας, Χάλκινο Μετάλλιο Ερυθρού Σταυρού και με το Μετάλλιο Παλαιού Προσκόπου.
Είναι έγγαμος με την Εύα Μπογιατζή-Μίλεση και έχει δύο παιδιά την Ελευθερία και τον Παναγιώτη.