Πώς να προστατευτείτε από τα τσιμπήματα του… καλοκαιριού!

To καλοκαίρι είναι η πιο ανέμελη εποχή, όλοι χαιρόμαστε τον ήλιο και τη θάλασσα, όμως μαζί με τη ζέστη, πολλές φορές κάνουν την εμφάνισή τους και διάφοροι απρόσκλητοι επισκέπτες, που μπορεί να χαλάσουν τη διάθεσή μας, αλλά και τις διακοπές μας…
Ποιοι είναι αυτοί; Τα γνωστά σε όλους μας έντομα, όπως σφήκες, μέλισσες, κουνούπια, μύγες, κάμπιες, αλλά και οι τσούχτρες, μέδουσες, σκορπιοί και σε σπάνιες περιπτώσεις τα φίδια.
Το τσίμπημά τους μπορεί να γίνει πολύ ενοχλητικό, και κάποιες φορές να προκαλέσει δυσάρεστες καταστάσεις, που όμως υπάρχει τρόπος να τις αντιμετωπίσουμε και να συνεχίσουμε ακάθεκτοι τις διακοπές μας…
Η δρ Πέννυ Εμμανουήλ, δερματολόγος – αφροδισιολόγος, διευθύντρια ΕΣΥ στο Γ.Ν. Παίδων Πεντέλης και προηγ. κυβερνήτης των Λεσχών Lions Ν. Ελλάδας (2012-2013), εξηγεί στο ert.gr πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα τσιμπήματα στο δέρμα μας από έντομα ή από θαλάσσιους οργανισμούς, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

–κ. Εμμανουήλ, για να ξεκινήσουμε από την πρόληψη, που όπως μας δίδαξε ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της Ιατρικής, είναι καλύτερη από τη θεραπεία, υπάρχουν κάποια απλά προληπτικά μέτρα για να προστατεύσουμε εμάς και κυρίως τα παιδιά μας από αυτά τα ενοχλητικά τσιμπήματα;
Για πρόληψη μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε εντομοαπωθητικά με διάφορα φυτικά συστατικά, π.χ. Citronella, σε κρέμα, λοσιόν, αυτοκόλλητα ή σπρέι, ακόμα ειδικές παστίλιες, φιδάκι ή ηλεκτρικές συσκευές για τους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους κ.ά. Φυσικά, το κατάλληλο ντύσιμο προστατεύει καλύτερα το ευαίσθητο δέρμα του παιδιού.
-Επειδή κανείς δεν μπορεί να γλιτώσει από τα κουνούπια, που από μόνα τους αποτελούν μια.. κατηγορία, τι πρέπει να κάνουμε, λοιπόν, όταν μας τσιμπήσει κουνούπι;
Τα κουνούπια έλκονται από την υγρασία, τη θερμοκρασία και την οσμή του δέρματος, όμως μόνο τα θηλυκά είναι υπεύθυνα για τα τσιμπήματα (αυτά που κάνουν τον χαρακτηριστικό θόρυβο). Αρχικά έχουμε κνησμό και εμφανίζεται ένα εξάνθημα, που αποτελείται από πομφούς και βλατίδες και με το ξύσιμο εκζεματοποιείται. Με τα δήγματα των κουνουπιών μπορεί να έχουμε μετάδοση λοιμωδών νοσημάτων (π.χ. ελονοσία).
Για την αντιμετώπιση χρησιμοποιούμε τοπικά αλοιφές ή κρέμες με κορτιζόνη και μετά το μπάνιο ενυδατικά αντικνησμώδη με μενθόλη και καμφορά. Σε αλλεργικά άτομα μπορεί να χορηγήσουμε αντισταμινικά από το στόμα και αντιβιοτικά τοπικά ή από το στόμα σε δευτερογενείς λοιμώξεις.
-Επίσης, οι μέλισσες και οι σφήκες μάς τρομάζουν όλους το καλοκαίρι, ιδίως όταν τσιμπήσουν τα παιδιά μας!

Οι μέλισσες διαφέρουν από τις σφήκες στο ότι όταν τσιμπούν, το κεντρί αποσπάται από την κοιλιακή χώρα του εντόμου και παραμένει πάνω στο δέρμα, με αποτέλεσμα τον θάνατο του εντόμου. Τα άμεσα συμπτώματα μετά το τσίμπημα είναι ο πόνος, τοπικό οίδημα και ερύθημα στην περιοχή με έντονο κνησμό, εμφάνιση εξανθήματος με μικρό αιμορραγικό στίγμα στο κέντρο (χαρακτηριστικό των δηγμάτων από έντομα), που διαρκεί 20 λεπτά. Το δηλητήριο της μέλισσας περιέχει ισταμίνη και σε ευαισθητοποιημένα άτομα μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση μέχρι και shock.
-Πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτά τα τσιμπήματα;
Πρώτα πρέπει να γίνει καθαρισμός της περιοχής με σαπούνι και νερό ή αντισηπτικά. Απομάκρυνση του κεντριού το συντομότερο δυνατόν, με ήπιες κινήσεις, με ένα μη αιχμηρό όργανο, για να αποφύγουμε την έγχυση του δηλητηρίου. Κομπρέσες με κρύο νερό ή πάγο συνεχώς, για να ελαττώσουμε την ένταση και τη διάρκεια του οιδήματος. Συστηματική χορήγηση αντιισταμινικών που περιορίζουν τον κνησμό και το οίδημα. Επίσης, η τοπική χρήση κορτικοστεροειδών μειώνει τη φλεγμονώδη αντίδραση. Χορηγούμε αναλγητικά ή αγχολυτικά αν ο ασθενής είναι ανήσυχος και αντιβιοτικά μόνο σε επιμολύνσεις.
Σε αλλεργική αντίδραση-shock, ο ασθενής χρήζει επείγουσας νοσοκομειακής αντιμετώπισης. Μερικά αλλεργικά άτομα είναι εκπαιδευμένα στη χρήση και έχουν πάντα μαζί τους το στυλό με ένεση αδρεναλίνης.
-Παρατηρείται συχνά στα παιδιά που πηγαίνουν κατασκήνωση να έρθουν σε επαφή με κάμπιες και να εμφανίσουν εξανθήματα. Αυτά είναι επικίνδυνα για το παιδί και πώς αντιμετωπίζονται;
Οι κάμπιες προκαλούν δερματίτιδα εξ επαφής από τις τρίχες ή το ίδιο το σώμα τους που αφήνει μία δηλητηριώδη ουσία που περιέχει ισταμίνη και σεροτονίνη. Τα συμπτώματα είναι έντονος κνησμός με καυσαλγία. Το εξάνθημα εμφανίζεται στα ακάλυπτα μέρη, κυρίως στον λαιμό, στα άνω και κάτω άκρα.
Η αντιμετώπιση γίνεται με απομάκρυνση των τριχών με μία μη αιχμηρή λεπίδα ή απαλή απομάκρυνση με σελοτέιπ. Τοποθετούμε ψυχρά επιθέματα για ανακούφιση, τοπικά κορτικοστεροειδή και αναλγητικά για τον πόνο.

– Ας πάμε τώρα στους θαλάσσιους οργανισμούς. Τι κάνουμε όταν μας ακουμπήσει μέδουσα ή αν πατήσουμε αχινό;
Τα πλοκάμια των μεδουσών, όταν έρθουν σε επαφή με το δέρμα, απελευθερώνουν νηματοκύστεις που περιέχουν δηλητήριο. Οι νηματοκύστεις αυτές είναι ανενεργείς, αλλά μόλις τρίψουμε το σημείο αυτό ή βάλουμε γλυκό νερό ενεργοποιούνται. Τότε παρουσιάζεται καυσαλγία στα σημεία επαφής, που συνήθως είναι τα ακάλυπτα μέρη πλάτη, στήθος, βραχίονες, πόδια και εμφανίζεται εξάνθημα σε γραμμοειδή διάταξη. Συνυπάρχει ερύθημα και οίδημα. Επίσης μπορεί να παρουσιαστούν συστηματικές εκδηλώσεις κακουχία, ρίγη, ναυτία, έμετος ή Shock σε ευαισθητοποιημένα άτομα.
Η σωστή αντιμετώπιση γίνεται με απομάκρυνση των νηματοκύστεων

• ΟΧΙ τριβή της περιοχής (γιατί ενεργοποιούνται οι νηματοκύστεις)
• ΟΧΙ πλύσιμο με γλυκό νερό ή ανθρώπινα ούρα
• Πλύσιμο μόνο με οξικό οξύ ή ξίδι ή διττανθρακικό νάτριο ή με θερμό θαλασσινό νερό, γιατί ελαττώνεται η δραστικότητα του δηλητηρίου
• Αναλγητικά επί πόνου, τοπικά κορτικοστεροειδή και αντισταμινικά
• Αντιμετώπιση του shock με νοσοκομειακή περίθαλψη

– Τι γίνεται όταν πατήσουμε αχινό;
Γίνεται μια τοπική αντίδραση από τα αγκάθια του αχινού που περιέχουν νευροτοξίνες. Ο ασθενής παρουσιάζει καυσαλγία στο σημείο του τραύματος και ύστερα από μέρες έχουμε ανάπτυξη κοκκιωμάτων. Η αντιμετώπιση γίνεται με καθαρισμό τοπικά και αφαίρεση των αγκαθιών. Τα κοκκιώματα αντιμετωπίζονται με κρυοθεραπεία.
– Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε και να απευθυνθούμε οπωσδήποτε σε γιατρό ή να πάμε στο νοσοκομείο;
Σε περίπτωση που το άτομο είναι αλλεργικό και εμφανίζει συμπτώματα αλλεργικής αντίδρασης και shock.
Εύχομαι αυτά που καταγράψαμε να φανούν ιδιαίτερα χρήσιμα στις μητέρες που ετοιμάζονται για διακοπές, ώστε να προσέχουν και να χαρούν την εξοχή αποφεύγοντας τους κινδύνους του καλοκαιριού.
Συνιστώ στο φαρμακείο τους να έχουν τοπική κρέμα κορτιζονούχο, αντιισταμινικά, αλοιφή για τα εγκαύματα, ενυδατικά και, φυσικά, δεν ξεχνάμε τα αντηλιακά της οικογένειας!