Αμβρακικός ώρα μηδέν.........

Ο Αμβρακικός Κόλπος, σημαντικός υγροβιότοπος της Δυτικής Ελλάδας, απειλείται από συσσώρευση βαρέων μετάλλων και άλλων ρύπων που θέτουν σε κίνδυνο τη βιοποικιλότητα, τα σπάνια θαλάσσια είδη και την ασφάλεια των τοπικών κοινοτήτων. Το ΠΑΚΟΕ τονίζει την ανάγκη συνεχούς παρακολούθησης, ενημέρωσης των πολιτών και συντονισμένων δράσεων για την προστασία του οικοσυστήματος και τη βιωσιμότητα της περιοχής.

Το ΠΑΚΟΕ (Πανελλήνιο Κέντρο Οικολογικών Ερευνών) εκφράζει έντονη ανησυχία για την οικολογική κατάσταση του Αμβρακικού Κόλπου, μιας από τις πιο σημαντικές θαλάσσιες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας. Η συσσώρευση βαρέων μετάλλων και άλλων ρύπων απειλεί τη μοναδική βιοποικιλότητα της περιοχής, θέτοντας σε κίνδυνο σπάνια θαλάσσια είδη και ταυτόχρονα την ασφάλεια των τοπικών κοινοτήτων που συνδέονται με τη θάλασσα μέσω της αλιείας και της τουριστικής δραστηριότητας.

Για το ΠΑΚΟΕ, η προστασία του Αμβρακικού αποτελεί πρωταρχική προτεραιότητα, καθώς η αδράνεια σήμερα μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμες οικολογικές ζημιές αύριο.

Συγκεκριμένα διαπιστώνεται σε πρόσφατο δημοσίευμα στην εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ» (7/12/2025), πως εκπρόσωπος της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, δήλωσε ότι για 45 χρόνια, από το 1980 έως και σήμερα, δεν έχουν καταλήξει και δεν έχουν απογράψει, την ορνιθοπανίδα της περιοχής και φυσικό είναι μετά από 45 χρόνια το κυνήγι να είναι αυθαίρετο και ανεξέλεγκτο.

Θα θέλαμε από την ορνιθολογική εταιρεία να ενημερώσει του Έλληνες πολίτες και ιδιαίτερα τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής, για τα κονδύλια ευρωπαϊκών προγραμμάτων που χειρίζεται. Πότε επιτέλους θα μπει ένας φραγμός στο ανεξέλεγκτο κυνήγι και στην καταστροφή του μεγαλύτερου υγροβιότοπου της Ελλάδας;

Ο Αμβρακικός Κόλπος, μια από τις σημαντικότερες θαλάσσιες ζώνες της Δυτικής Ελλάδας, κινδυνεύει από τη συσσώρευση ρύπων και βαρέων μετάλλων, όπως υδράργυρος, μολύβδου, καδμίου, χαλκού και νικελίου. Η περιοχή, η οποία χαρακτηρίζεται από υψηλή βιοποικιλότητα και σπάνια θαλάσσια είδη, αντιμετωπίζει έντονη πίεση λόγω ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, όπως η γεωργία, η κτηνοτροφία, οι ιχθυοκαλλιέργειες και τα αστικά λύματα.

Ένα ευαίσθητο οικοσύστημα υπό πίεση

Ο Αμβρακικός Κόλπος, «σφηνωμένος» ανάμεσα σε τρεις νομούς της Δυτικής Ελλάδας, είναι μια σχεδόν κλειστή θαλάσσια λεκάνη, γεγονός που περιορίζει την ανανέωση των υδάτων και καθιστά το οικοσύστημα ιδιαίτερα ευάλωτο στη συσσώρευση ρύπων. Η περιορισμένη ανακύκλωση του νερού σημαίνει ότι εισροές από ανθρώπινες δραστηριότητες παραμένουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα, αυξάνοντας την οικολογική πίεση.

Το 2008 ο κόλπος αναγνωρίστηκε επίσημα ως Εθνικό Πάρκο, δημιουργώντας προϋποθέσεις για καθορισμό κανόνων και περιορισμών στις ανθρώπινες δραστηριότητες και στα υδάτινα οικοσυστήματα της περιοχής. Παρά τη νομική προστασία, η περιοχή εξακολουθεί να δέχεται σημαντικές πιέσεις, με συνέπειες για τα σπάνια είδη που ζουν και αναπαράγονται εκεί.

Η πρώτη ολοκληρωμένη καταγραφή βαρέων μετάλλων

Μια πρόσφατη διεθνής μελέτη από επιστήμονες της Ελλάδας, Ιταλίας και Ισπανίας, η οποία δημοσιεύθηκε στο «Science of The Total Environment», πραγματοποίησε την πρώτη πλήρη καταγραφή των επιπέδων βαρέων μετάλλων σε σπάνια θαλάσσια είδη του Αμβρακικού.

Στο πλαίσιο της μελέτης εξετάστηκαν έξι είδη καρχαριών και σαλαχιών διαφόρων ηλικιών, περιλαμβανομένων ενήλικων, ανώριμων ατόμων και εμβρύων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο χαλκός εμφανίζει ελαφρώς υψηλότερες συγκεντρώσεις από τα φυσιολογικά επίπεδα, πιθανώς λόγω γεωργικής δραστηριότητας και εκροών από βιολογικούς καθαρισμούς. Παράλληλα, ο υδράργυρος εμφανίζεται σε επίπεδα κοντά στα ανώτατα αποδεκτά όρια για τα παιδιά, υποδεικνύοντας ανάγκη παρακολούθησης.

Η ανάλυση των δειγμάτων δημιούργησε την πρώτη βάση δεδομένων για τα βαρέα μέταλλα στον Αμβρακικό, ένα εργαλείο απαραίτητο για τη χάραξη μακροπρόθεσμων στρατηγικών προστασίας του κόλπου και της τοπικής βιοποικιλότητας. 

Πιθανές επιπτώσεις για τον άνθρωπο και την τροφική αλυσίδα

Η συσσώρευση βαρέων μετάλλων στο οικοσύστημα δεν επηρεάζει μόνο τα θαλάσσια είδη, αλλά ενδέχεται να επηρεάσει και τον άνθρωπο μέσω της τροφικής αλυσίδας. Τα σαλάχια, για παράδειγμα, αποτελούν μέρος της διατροφής στην περιοχή, και η συσσώρευση μετάλλων στους ιστούς τους μπορεί να επηρεάσει τη νευρολογική και αναπαραγωγική λειτουργία των ειδών.

Παρόλο που οι τρέχουσες συγκεντρώσεις χαλκού και άλλων μετάλλων δεν υπερβαίνουν τα όρια επικινδυνότητας για τους ανθρώπους, η παρακολούθηση είναι κρίσιμη, ειδικά για ευάλωτες ομάδες όπως τα παιδιά.

Μεταφορά ρύπων και επόμενα βήματα

Η μελέτη αποκάλυψε επίσης ότι οι ρύποι μπορούν να μεταφερθούν από τη μητέρα στο έμβρυο κατά την ανάπτυξη των ειδών, υπονομεύοντας την επιβίωση απειλούμενων ειδών όπως το Πλατυσέλαχο (Gymnura altavela) και άλλα κρίσιμα ψάρια του Αμβρακικού. Η αναγνώριση αυτών των μηχανισμών είναι κρίσιμη για τη λήψη στοχευμένων μέτρων προστασίας.

Συμπέρασμα

Η προστασία του Αμβρακικού απαιτεί συνεχείς έρευνες, παρακολούθηση των επιπέδων βαρέων μετάλλων και συντονισμένες δράσεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων, ώστε να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του οικοσυστήματος και η ασφάλεια των κατοίκων και των επισκεπτών της περιοχής.

Με βάση τα ευρήματα πρόσφατης διεθνούς μελέτης, που τεκμηριώνουν την παρουσία βαρέων μετάλλων σε κρίσιμα είδη του κόλπου, το ΠΑΚΟΕ υπογραμμίζει την ανάγκη άμεσης και συντονισμένης δράσης. Η προστασία του οικοσυστήματος απαιτεί συνεχόμενη παρακολούθηση, ενημέρωση των πολιτών και συνεργασία επιστημονικών και περιβαλλοντικών φορέων, ώστε να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα της περιοχής, η υγεία των κατοίκων και η διατήρηση των πολύτιμων φυσικών πόρων για τις επόμενες γενιές.

ΑΠΟ ΤΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΚΟΕ