 |
| Ξενοφών Βάθης. Σπανιότατη φωτογραφία από τη σύλληψη των ληστών της απαγωγής στο Δήλεσι, το 1870. Μια όμοια με αυτήν φωτογραφία πούλησε ο φωτογράφος και στο London Illustrated News. |
Αφού επισκέφθηκαν τον τόπο της μεγάλης μάχης, γύρω στις τέσσερις και μισή το απόγευμα η συντροφιά πήρε το δρόμο της επιστροφής. Ενώ έμπαιναν σε ένα δάσος, κοντά στη γέφυρα στο Πικέρμι, ληστές τους επιτέθηκαν ξαφνικά από παντού. Σκότωσαν δύο από τους χωροφύλακες και βίαια έβγαλαν τους εκδρομείς από τις άμαξες, αρπάζοντάς τους ό,τι πολύτιμο είχαν.
Άρχισαν τότε να τους σέρνουν προς την πλαγιά της Πεντέλης. Μετά από δύο ώρες πεζοπορία, έβαλαν τις κυρίες πάνω στα άλογα των χωροφυλάκων και, με έναν υπηρέτη, τις άφησαν να γυρίσουν στην Αθήνα, κρατώντας ομήρους τους πέντε άνδρες και τους επιζώντες χωροφύλακες.
Για μέρες περπατούσαν εξαντλητικά έως ότου σταμάτησαν, για να αποφασίσουν για τα λύτρα. Προέκυψε όμως ένα άλλο πρόβλημα. Ανάμεσα στα αιτήματα των ληστών ήταν να τους δοθεί αμνηστία, γιατί διαφορετικά κινδύνευαν όχι μόνο από το στρατό αλλά και από τους χωρικούς που θα επεδίωκαν να τους σκοτώσουν για να τους πάρουν τα λύτρα, αλλά και την... αμοιβή από την επικήρυξή τους. Η κυβέρνηση, όμως, και ο βασιλιάς Γεώργιος Α' αρνήθηκαν να προσφέρουν στους ληστές αμνηστία.
Στις 19 Απριλίου ο συνταγματάρχης Θεαγένης, υπασπιστής του λόρδου Church
(Τσερτς), αρχηγού των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, ανέλαβε να
διαπραγματευτεί την απελευθέρωση των ομήρων. Στην περιοχή είχε
καταπλεύσει και το αγγλικό πολεμικό «Cockatrice», για την περίπτωση που
οι ληστές, αφού έπαιρναν τα λύτρα, θα επιβιβάζονταν σε αυτό για να πάνε
στη Μάλτα.
Στις 22 Απριλίου οι ληστές περικυκλώθηκαν από δύναμη 600 στρατιωτών με σκοπό να εμποδιστεί η διαφυγή τους προς τη Θεσσαλία, που τότε βρισκόταν κάτω από τουρκική κατοχή. Όταν οι απαγωγείς κινήθηκαν προς τον Ωρωπό, ένα απόσπασμα του ιππικού τούς κατεδίωξε, για να μην κινηθούν προς το βορρά. Οι ληστές, κυνηγημένοι, έφτασαν κοντά στο Δήλεσι και εκεί εκτέλεσαν τους αιχμαλώτους τους. Λίγο αργότερα συνελήφθησαν. Οι στρατιώτες αποκεφάλισαν τους ληστές που είχαν σκοτωθεί στη μάχη και πήγαν τα κεφάλια τους στην Αθήνα.
Στις 22 Απριλίου οι ληστές περικυκλώθηκαν από δύναμη 600 στρατιωτών με σκοπό να εμποδιστεί η διαφυγή τους προς τη Θεσσαλία, που τότε βρισκόταν κάτω από τουρκική κατοχή. Όταν οι απαγωγείς κινήθηκαν προς τον Ωρωπό, ένα απόσπασμα του ιππικού τούς κατεδίωξε, για να μην κινηθούν προς το βορρά. Οι ληστές, κυνηγημένοι, έφτασαν κοντά στο Δήλεσι και εκεί εκτέλεσαν τους αιχμαλώτους τους. Λίγο αργότερα συνελήφθησαν. Οι στρατιώτες αποκεφάλισαν τους ληστές που είχαν σκοτωθεί στη μάχη και πήγαν τα κεφάλια τους στην Αθήνα.
 |
| Ξυλογραφία που αναπαριστά τη σύλληψη των ληστών της απαγωγής στο Δήλεσι. Δημοσιεύτηκε στο London Illustrated News και έγινε με βάση αντίστοιχη φωτογραφία του Ξενοφώντα Βάθη. |
Φαίνεται όμως ότι, εκτός από τους στρατιωτικούς και τους διπλωμάτες που
είχαν εμπλακεί στη θλιβερή αυτή ιστορία, ήταν ανάμεσά τους και ένας
φωτογράφος. Πρόκειται για τον Αθηναίο φωτογράφο Ξενοφώντα Βάθη.
Η παρουσία φωτογράφου στον τόπο όπου συνέβησαν τα γεγονότα ήταν κάτι ιδιαίτερα ασυνήθιστο την εποχή εκείνη. Η φωτογραφία δεν μπορούσε να αποτελέσει «είδηση», αφού δεν υπήρχε άμεσος τρόπος να εκτυπωθεί τυπογραφικά σε έντυπα ευρείας κυκλοφορίας.
Είναι γεγονός ότι η φωτογράφιση των κομμένων κεφαλιών των ληστών και ορισμένων από τους αιχμαλώτους έγινε στον τόπο της συμπλοκής. Από τις τρεις υπάρχουσες φωτογραφίες, οι δύο έχουν τη σφραγίδα του Ξενοφώντα Βάθη, ενώ η τρίτη που παρουσιάζει τους ληστές και τους διώκτες τους δεν αναφέρει το όνομα του φωτογράφου. Εκτός όμως από τις φωτογραφίες που πούλησε στο περιοδικό London Illustrated News, ο Βάθης είχε και άλλα οφέλη, από αυτό το φωτορεπορτάζ. Όπως αναφέρει το περιοδικό: «Φωτογραφίες των φοβερών τροπαίων [των κεφαλιών των σκοτωμένων ληστών] πωλούνται σε βιτρίνες του Λονδίνου. Αυτό δεν είναι πολύ καλού γούστου [...]».
Η παρουσία φωτογράφου στον τόπο όπου συνέβησαν τα γεγονότα ήταν κάτι ιδιαίτερα ασυνήθιστο την εποχή εκείνη. Η φωτογραφία δεν μπορούσε να αποτελέσει «είδηση», αφού δεν υπήρχε άμεσος τρόπος να εκτυπωθεί τυπογραφικά σε έντυπα ευρείας κυκλοφορίας.
Είναι γεγονός ότι η φωτογράφιση των κομμένων κεφαλιών των ληστών και ορισμένων από τους αιχμαλώτους έγινε στον τόπο της συμπλοκής. Από τις τρεις υπάρχουσες φωτογραφίες, οι δύο έχουν τη σφραγίδα του Ξενοφώντα Βάθη, ενώ η τρίτη που παρουσιάζει τους ληστές και τους διώκτες τους δεν αναφέρει το όνομα του φωτογράφου. Εκτός όμως από τις φωτογραφίες που πούλησε στο περιοδικό London Illustrated News, ο Βάθης είχε και άλλα οφέλη, από αυτό το φωτορεπορτάζ. Όπως αναφέρει το περιοδικό: «Φωτογραφίες των φοβερών τροπαίων [των κεφαλιών των σκοτωμένων ληστών] πωλούνται σε βιτρίνες του Λονδίνου. Αυτό δεν είναι πολύ καλού γούστου [...]».
 |
| Ξενοφών Βάθης. Τα κομμένα κεφάλια των ληστών που οργάνωσαν την απαγωγή στο Δήλεσι, 1870. |
Είναι γεγονός ότι ο φωτογράφος «παρήγαγε» τις εικόνες των κομμένων
κεφαλιών των ληστών και τις πουλούσε σαν... αξιοπερίεργο, σε φωτογραφίες
μεγέθους καρτ-ντε-βιζίτ, στην Αθήνα και πιθανόν και σε άλλες πόλεις της
Ελλάδας. Ήταν ένα θέαμα ανατριχιαστικό, που ορισμένοι όμως ήθελαν να
συμπεριλάβουν στα λευκώματά τους.
Ο Ξενοφών Βάθης, με τη φωτογραφική κάλυψη αυτού του τραγικού γεγονότος, θεωρείται ο πρώτος «φωτορεπόρτερ» της Ελλάδας, σε μια εποχή όμως που δεν είχε ακόμα δημιουργηθεί ο όρος και η τεχνική αυτή. Κάτω από άγνωστες συνθήκες, ο Π. Γ. Παλαμάς, ένας ελάχιστα γνωστός φωτογράφος, τράβηξε μια φωτογραφία, μεγέθους καρτ-ντε-βιζίτ, όπου εικονίζεται το κεφάλι του αρχηγού των ληστών. Στο πίσω μέρος της την είχε υπογράψει χειρόγραφα.
Ο Ξενοφών Βάθης, με τη φωτογραφική κάλυψη αυτού του τραγικού γεγονότος, θεωρείται ο πρώτος «φωτορεπόρτερ» της Ελλάδας, σε μια εποχή όμως που δεν είχε ακόμα δημιουργηθεί ο όρος και η τεχνική αυτή. Κάτω από άγνωστες συνθήκες, ο Π. Γ. Παλαμάς, ένας ελάχιστα γνωστός φωτογράφος, τράβηξε μια φωτογραφία, μεγέθους καρτ-ντε-βιζίτ, όπου εικονίζεται το κεφάλι του αρχηγού των ληστών. Στο πίσω μέρος της την είχε υπογράψει χειρόγραφα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου