Ευγένιος Σπαθάρης (2 Ιανουαρίου 1924 - 9 Μαΐου 2009)

Ο  Ευγένιος Σπαθάρης, ο ευγενικός, ο κύριος, ο άνθρωπος εκείνος που όσες λέξεις γράψεις είναι λίγες, άλλωστε ο πραγματικός θησαυρός σε θαμπώνει σε αφήνει άφωνο και δυστυχώς ο πολιτισμός έγινε ακόμα πιο φτωχότερος θέλουμε να πιστεύουμε πως τέτοιοι άνθρωποι είναι παράδειγμα θετικό στη ζωή μας.  
Γεννήθηκε στην Κηφισιά το 1924 όπου και μεγάλωσε. Ο πατέρας του, ο Σωτήρης ήταν επίσης καραγκιοζοπαίχτης από όπου μάλλον ο Ευγένιος επηρεάστηκε. Έτσι μετά τις εγκύκλιες σπουδές του και παρά τις αντιρρήσεις της οικογένειάς του ασχολήθηκε με την τέχνη του καραγκιοζοπαίχτη. 
Ο Ευγένιος Σπαθάρης ξεκίνησε να παίζει, γνωρίζοντάς μας τον καραγκιόζη, περίπου από το 1945, σε πλατείες, σε υπαίθριους χώρους. Ενώ μετά το 1953 περίπου, αρχίζει να ταξιδεύει σε ολόκληρο τον κόσμο. Η Κούβα,  η Αμερική, η Ρωσία είναι μερικές από τις στάσεις στο εξωτερικό.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της αγάπης, του κόσμου προς τον Ευγένιο Σπαθάρη ήταν όταν είχε πάει για δεύτερη φορά στο Κρεμλίνο για παράσταση. Ήταν τόσο πολύς ο κόσμος που του ζήτησαν να παίξει πίσω από ένα τεράστιο πανί ώστε να μπορέσουν να το δουν οι περισσότεροι. Αυτός βέβαια δεν δέχτηκε καθώς τεχνικά έχανε η παράσταση. Παρόλαυτα πάνω από 5000 κόσμος είδε τον καραγκιόζη πίσω από ένα πανί 2,5 μέτρων.

Ο Σπαθάρης με τον πατέρα του, Σωτήρη.

Να σημειώσουμε πως τις φιγούρες τις έφτιαχνε μόνος του από υλικά όπως χαρτόνι, μπακαλόχαρτο και ότι άλλο υλικό υπήρχε ανά εποχή. Πίσω από το πανί είχε κοντά του έναν η δύο βοηθούς και έναν τραγουδιστή που γνώριζε όλα τα τραγούδια της υπαίθρου. Μερικές από τις πιο γνωστές παραστάσεις που έχουμε δει οι περισσότεροι είναι, «Το καταραμένο φίδι», «Ο δικτάτορας», «Ο Αλέκος με τα κυδώνια» κ.α.
Τι θα λέγατε να δούμε στη συνέχεια την πορεία του καραγκιόζη μέσα από τον Ευγένιο Σπαθάρη στη χώρα μας. Το 1962 οι παραστάσεις του ηχογραφούνται από την δισκογραφική εταιρία Κολούμπια, έτσι δίνετε η ευκαιρία σε πολλούς Έλληνες να γνωρίσουν την φωνή του καραγκιόζη μέσα από το βινύλιο. Από το 1966 έως και το 1992 ο καραγκιόζης στην μικρή οθόνη και πιο συγκεκριμένα στη ΕΡΤ, πίσω από το πανί ποιος άλλος ο Ευγένιος Σπαθάρης, η χαρακτηριστική φωνή του «Ακούσατε, ακούσατε…», μας συντροφεύει, μικρούς και μεγάλους.
Ο Ευγένιος Σπαθάρης ήταν μέλος του Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, του Ινστιτούτου Παγκοσμίου Θεάτρου (της ΟΥΝΕΣΚΟ). Έχει τιμηθεί με Βραβείο Ρώμης (1962), με το Α” Μετάλλιο του Πρίγκιπα του Μοντ, Α” Βραβείο Πολωνίας (1978), Α” Μετάλλιο Τοσκανίνι (Ιταλία) το 1978 κ.ά. Τέλος το 2007 τιμήθηκε ιδιαίτερα από το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού για την μεγάλη του προσφορά στο καλλιτεχνικό αυτό είδος για το οποίο του αναγνωρίστηκε ο τίτλος του μεγάλου δασκάλου.
Το 1991 ιδρύθηκε το Σπαθάρειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών Δήμου Αμαρουσίου, με στόχο την προβολή του θεάτρου σκιών και του καραγκιόζη το οποίο λειτούργησε το 1995. Ο Ευγένιος Σπαθάρης αμείφτηκε με το ωραιότερο δώρο που θα μπορούσε να τιμηθεί ένας καλλιτέχνης. Ένας καλλιτέχνης που ζει για να προσφέρει την χαρά και το χαμόγελο σε όλους τους θαυμαστές του τόσα χρόνια πιστού φίλου τους, Καραγκιόζη.

Οι άνθρωποι με αυτόν έμαθαν να γελούν και να ονειρεύονται.

Έτσι, σήμερα, λειτουργεί ένα μοναδικό μουσείο ανοιχτό για ολόκληρο τον κόσμο με την επωνυμία «Σπαθάρειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών» που ο μεγάλος «δάσκαλος» το έχει γεμίσει με πανέμορφες φιγούρες και σκηνικά του ελληνικού αυτού λαϊκού μας θεάτρου. Ο Ευγένιος Σπαθάρης χάρισε με πολύ μεγάλη χαρά τις δημιουργίες του με σκοπό να μαθαίνουν και οι νέες γενιές τι αντιπροσωπεύουν για μας τους Έλληνες ο Καραγκιόζης και η ιστορία του.
Ας αναφέρουμε μερικούς από τους ήρωες που πρωταγωνιστούν στο καραγκιόζη.

• Ο Καραγκιόζης: Είναι ο ιδανικός τύπος του φτωχού Έλληνα. Είναι αγαθός, σκληρός καμιά φορά στα αστεία του, αλλά καλόκαρδος στο βάθος. Γεμάτος τεμπελιά και αισιοδοξία, αλλά και γεμάτος διάθεση να ανακατεύεται σε όλα. Τον ενδιαφέρει κάθε τι που γίνεται γύρω του, όλους τους πειράζει και τους κοροϊδεύει και προ πάντων τον ίδιο τον εαυτό του.
• Η «Αγλαΐα: H γυναίκα του Καραγκιόζη. Εκπροσωπεί τον χαρακτήρα της φτωχής Ελληνίδας νοικοκυράς.
• Ο Χατζηαβάτης: Ο τύπος του ραγιά που ζει ακόμα με την ανάμνηση της τουρκοκρατίας. Παμπόνηρος, ανήσυχος για όλα, αδύνατος, δειλός, κόλακας και γαλίφος, κυρίως απέναντι στους ισχυρούς. Προσποιείται τον μισοκακόμοιρο ενώ ο νους του δουλεύει και ειδικά στις βρομοδουλειές.
• Ο Μπάρμπα – Γιώργος: Εκπροσωπεί τον βουνίσιο Έλληνα, τον γνήσιο Ρουμελιώτη που ο χαρακτήρας του παρέμεινε αδιάφθορος μέσα στο πέρασμα του χρόνου. Είναι τύπος αγαθός, ηθικός και δυνατός.
• Ο Διονύσιος: Σατιρίζει τον τύπο του ξεπεσμένου αριστοκράτη από την Ζάκυνθο ή απλά του φαντασιόπληκτου ζακυνθινού που πιστεύει πως κατάγεται από αρχοντική και πλούσια οικογένεια. Είναι όμως αξιοπρεπής, πολιτισμένος, αγαθός, ομιλητικός και εξαιρετικά γρήγορος στην ομιλία του όπως και οι συντοπίτες του. Ο Μπέης, Ο Μορφονιός, Ο Βεληγκέκας κ.α. Είναι μερικοί από τους πολλούς γνωστούς πρωταγωνιστές.

Ο Ευγένιος Σπαθάρης μαζί με τον Καραγκιόζη.

Κλείνοντας το μικρό μας αφιέρωμα στο Ευγένιο Σπαθάρη σας γράφουμε αυτό που έχει πει σε μία από τις πολλές συνεντεύξεις αυτό που ίσως να ήταν η επιθυμία του. «Θα έπρεπε να φτιάξουν ένα άγαλμα του Καραγκιόζη. Όλη η Ελλάδα θεατρίστηκε μαζί του. Οι άνθρωποι με αυτόν έμαθαν να γελούν και να ονειρεύονται»… Ευγένιος Σπαθάρης ο άνθρωπος που μας γνώρισε το καραγκιόζη…

ΠΗΓΗ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ youngpeople.gr